Hi mammie!

Woensdagochtend 10.00u. Als enige 'dokter' op de afdeling interne geneeskunde word ik geroepen door mijn nieuwe Oegandese collega Alfred, die in de nacht een nieuw patientje heeft opgenomen, een 10-jarig meisje met sikkelcelanemie. Sikkelcelanemie is een ziekte waarbij er door een fout in het hemoglobine rode bloedcellen vervormen, en neerslaan in de meest kleine bloedvaatjes, waardoor orgaanschade kan ontstaan. Het komt met name in Afrika, Saudi Arabie en Zuid Azie voor, en de ziekte kan met name jonge kinderen fataal worden. Dit zieke grietje ligt rusteloos in haar bed, heeft veel pijn in ledematen, ademt zwaar, en hoest grote hoeveelheden bloed op. Alfred heeft haar vannacht al aangesloten op de zuurstofregulator (fijn dat die gerepareerd is!) en samen bedenken we een optimaal plan om haar door deze crisis heen te helpen. Net als we haar onze rug gekeerd hebben en een patient met een schimmelinfectie herbeoordelen, slaakt achter ons de moeder een kreet. Het meisje ligt in een stuiptrekking en blijft even laten stil liggen. Snel luistert Alfred naar het hart. Geen output. Ik heb inmiddels mijn handschoenen aangetrokken en begin met borstcompressies, mijn eerste keer op zo'n jong kind. Omdat we met de Ebola in het land geen risico kunnen nemen op mond-op-mond-beademing, er geen beademingskap noch een shockkar aanwezig is in Kumi Hospital, kunnen we voor dit kind nu niet meer doen. Na drie minuten tevergeefse hartmassage, zonder hartslag moeten we het opgeven. Het meisje is overleden. De moeder gooit zich schreeuwend op haar dochter en ik voel de tranen branden achter mijn ogen. Huilen is een vreemde emotie in Afrika wanneer je geen lichamelijke pijn hebt, dus ik probeer me, ook wanneer ik even ademhap aan de achterkant van de ward, in te houden. Wat ben ik ontzettend blij dat Alfred vanochtend bij me is, en ik het kindje niet alleen onder mijn eigen handen zag wegglijden. In het MST heb ik in mijn laatste coschap Intensive Care eenmaal tevergeefs gereanimeerd, maar dit was op een hoogbejaarde man met een slechte hartklep, in een gespecialiseerd team met intensivist, anestheasist en cardioloog. Nooit eerder zag ik bovendien een kind sterven, laat staan onder mijn eigen handen. Weer een Afrikaanse ervaring die ik de komende jaren niet meer zal vergeten.

Niet alleen maar narigheid op Busimo Lane, de interne afdeling, er zijn ook een heleboel patienten opgeknapt de laatste week. Samen met de zuster vorm ik een goed team. We vullen elkaar goed aan (ik weet weinig standaarddoseringen van tropische ziekten uit mijn hoofd), en dr. Ruth en de Oegandese interns zijn makkelijk in consult te vragen. Alfred heeft me de meest standaard medische vragen in Atesso geleerd, dus wanneer de patienten braaf antwoorden met 'Eboe' (=ja) of 'Mem' (=nee), kom ik al redelijk ver in mijn anamnese.
De vergadering die we vorige week vrijdag over de (des)organisatie van Busimo Lane hebben gehad lijkt zijn vruchten af te werpen; laboratoriumresultaten zijn deze week bijna altijd aanwezig en de meeste patienten hebben op tijd hun medicijnen gekregen. De deskundige fysiotherapeut heeft er veel lol in nu hij beter betrokken wordt en dankzij de Nederlandse verpleegkundige Stijn wordt er nu zelfs al bij wat patienten volgens protocol de ochtendcontroles gedaan. Met jullie sponsorgeld heb ik de klusjesman vandaag naar Mbale gestuurd om hout te halen voor houten dozen waarin de statussen georganiseerd kunnen woren opgeborgen, en om whiteboards te maken, waarop een patientenoverzicht geschreven kan worden. Goede vooruitgang!

Verder goed nieuws over de andere projecten! De renovatie van de Nutrition Unit Ward is nu bijna af. Alleen de lasser moet nog komen om wat ramen en deuren recht te zetten, en morgen ga ik naar mijn favoriete naaister in Kumi town om gordijnen te laten maken. De ward ziet er met het gerepareerde plafond, nieuwe kozijnen, gemaakte raampjes, nieuwe likken verf op de muren en de bedden weer spetterend uit. De mooiste ruimte van Kumi Hospital! De foto's volgen, maar vandaag is het internet te langzaam om up te loaden. Van jullie geld heb ik verder twee koelkasten, waarin de voedingen bewaard worden, laten repareren.
Verder goed nieuws vanaf het landbouwveld.. De eerste cowpeas-plantjes zijn geboren!! Een week na zaaien steken de eerste groene kopjes boven het zand. Helaas is het nu weer eerst wachten op regen, de ene helft van de grond is nog te hard voor de os om te ploegen. Afgelopen donderdag hebben de boeren nog gewerkt met het slopen van zes grote termietbergen die zich op het land bevonden. Na de regen kunnen we verder ploegen en is het tijd voor de bonen, de mais en de zoete aardappelen. Woensdag heb ik een grote plantenspuit en een fles insectenvergif gekocht. Bedragen volgen nog, zodat jullie kunnen zien wat jullie gesponsord hebben.

Het is nu weer wat stiller in het guesthouse. Afgelopen vrijdag is het laatste Britse team van EFOD (Engineers for Overseas Development) vertrokken, nadat zij deze week de bouw van de afvalverbrander hebben afgerond. Ook Stijn is na drie weken Kumi Hospital gaan reizen, waardoor we weer de enige Mzungu's in het guesthouse zijn. Gelukkig hebben we inmiddels genoeg Oegandese vrienden, die maar al te graag een praatje komen maken of 's avonds komen rondhangen voor een biertje. In het weekend is dr. Chebet, de weekenddokter, in Kumi, en elke avond komen de nieuwe twee interns Winny en Alfred voor het eten. We zijn overigens niet de enige Mzungu's in Kumi Hospital; twee weken terug zijn Stewart en Melissa naar Kumi gekomen, een Australisch stel dat o.a. voor de zakenafronding van hun twee Oegandese adoptiekinderen anderhalf jaar in Oeganda zal verblijven. Samen runnen ze verschillende projecten om een nabijgelegen weeshuis te laten draaien. Erg leuk natuurlijk, die Ozzies, en gisteren hebben we Melissa geholpen in de bakkerij met het bakken van brood en een lekkere cake.
Vervelen doen we hier sowieso niet! Vorig weekend zijn we met de twee Britse jongens een weekendje naar Sipi Falls (voorbij Mbale) gegaan, voor volgende week staat weer een zwembadweekend in Mbale op de planning en de week daarna wil ik een vijf-dagen-trekking gaan maken naar de top van Mt. Elgon, de op-vier-na-hoogste berg van Afrika. Inmiddels worden langzamerhand de reisplannen gemaakt en dat moet ook, want over drie-en-halve week komt mama al samen met vriendin en oud-collega Marijke voor drie weken Oeganda-avontuur!

De tijd vliegt.. Steeds vaker denk ik dat ik hier nog wel een jaar zou kunnen blijven, in plaats van de vijf resterende weken die ik nog in Kumi over heb. Langzamerhand beginnen de irritaties om het Afrikaanse tempo, de desorganisatie, de power cuts en de koude douche plaats te maken voor een warme liefde voor dit continent en haar bewoners. Wat geniet ik van de drie hanen die op dit moment rakelings langs mijn laptop tikkertje spelen, de vrolijke kreetjes van de voetballende kinderen op de tegenoverliggende landingsbaan, de al dan niet bekende Kumianen die me vanaf de weg groeten (Hi Linda/doctor/Mammie), de Atesso deuntjes uit de telefoon van de boda-driver, zelfs de oude man op zijn krakkemikkige fiets die elke dag opnieuw probeert een houten lepel of piano te verkopen.. AFRIKA!

----
(Charity-question: Ann, onze guesthousemoeder, is op zoek naar een (mini)laptop voor haar studerende dochter. (De Oegandesen leren via online boeken, stukken goedkoper dan de boeken aanschaffen). Ze wil er zo nodig best voor betalen, op zoek naar iets tot maximaal 100,- euro. Hoeft alleen gebruikt te worden voor tekstverwerken, pdf boek openen en eventueel internet. Heb je toevallig een oude, te langzame, laptop op zolder liggen? Laat het me weten, mama kan hem misschien meenemen.)